Jedzenie to coś więcej niż tylko sposób na zaspokojenie głodu. To nie tylko źródło energii, która pozwala nam funkcjonować każdego dnia, ale również ważny element naszej kultury, tradycji i wyrażania emocji. To właśnie przy stole świętujemy radosne chwile, wyrażamy miłość, dzielimy się przeżyciami. Jednak, jak każda relacja, również ta z jedzeniem może stać się skomplikowana. Czasami granica między zdrowym podejściem do jedzenia a utratą kontroli jest cienka i łatwo ją przekroczyć. W konsekwencji może to prowadzić do zaburzeń odżywiania. Warto więc zwrócić uwagę na kilka sygnałów, które mogą wskazywać, że nasza relacja z jedzeniem zaczyna wymykać się spod kontroli.
Oto pięć najczęstszych oznak zaburzonej relacji z jedzeniem:
Gdy jedzenie staje się źródłem lęku i stresu
Jedzenie powinno być naturalną częścią życia, a nie powodem do niepokoju i poczucia winy. Jeśli zauważasz, że posiłki wywołują w Tobie napięcie i wiążą się z obsesyjną kontrolą porcji czy nieustannym liczeniem kalorii, to sygnał, że Twoja relacja może być nieprawidłowa. Może kontrolujesz nie tylko ilość jedzenia, ale także jego jakość? Dążenie do idealnie „czystej” diety i unikanie produktów, które nie spełniają rygorystycznych zasad zdrowego odżywiania, to również sygnał ostrzegawczy, który może wskazywać na anoreksję lub ortoreksję.
Kiedy Twoje zasady żywieniowe są sztywne i restrykcyjne
Czy zdarza Ci się unikać całych grup produktów lub stosować restrykcyjne diety bez wyraźnych wskazań medycznych? Takie skrajne podejście może prowadzić do błędnego koła – najpierw stosujesz ograniczenia, a potem wpadasz w epizody przejadania się. Jeśli obsesyjnie trzymasz się sztywnych zasad lub eliminujesz ulubione potrawy, być może postrzegasz jedzenie w kategoriach „dozwolonego” i „zakazanego”. W dłuższej perspektywie taka relacja może odbić się nie tylko na Twoim zdrowiu fizycznym, ale i psychicznym, prowadząc do zaburzeń odżywiania.
Kiedy jedzenie pomaga ukoić emocje
Każdemu z nas czasami zdarza się zjeść ulubioną czekoladę lub pizzę pod wpływem emocji, jedzenie nie powinno być jednak zasadniczym narzędziem do ich regulacji. Jeśli często sięgasz po ulubione produkty, by rozładować stres, stłumić smutek lub wypełnić nudę, spróbuj poszukać innych strategii radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Spotkania z bliskimi, aktywność fizyczna, kreatywne zajęcia, bądź relaksujący odpoczynek mogą w większym stopniu pomóc Ci wyregulować nastrój. Emocjonalne jedzenie może utrudniać rozpoznawanie sygnałów głodu i sytości oraz wpędzać w błędne koło niekontrolowanego jedzenia i poczucia winy.
Kiedy tracisz kontrolę nad jedzeniem
Czy zdarza Ci się jeść bardzo szybko, nie zwracając uwagi na smak i ilość spożywanych produktów? Nie potrafisz przestać jeść, nawet gdy czujesz sytość i często przejadasz się aż do nieprzyjemnych objawów ze strony przewodu pokarmowego? Jeśli takie epizody pojawiają się regularnie, a dodatkowo odczuwasz stres, wyrzuty sumienia po każdej takiej sytuacji to sygnał, że Twoja relacja z jedzeniem nie jest prawidłowa. Regularny brak kontroli nad jedzeniem może wskazywać na zaburzenia odżywiania, takie jak kompulsywne objadanie się. Zaburzenia odżywiania są poważnym problemem a ich leczenie wymaga wsparcia specjalisty – psychoterapeuty, psychodietetyka, czasami lekarza psychiatry.
Kiedy Twoim życiem rządzi jedzenie
Unikasz spotkań towarzyskich z obawy przed jedzeniem w obecności innych lub czujesz się niekomfortowo, gdy musisz zjeść posiłek publicznie? A może rezygnujesz z wyjść do restauracji, ponieważ nie jesteś w stanie skontrolować składu posiłku? Te symptomy mogą być objawami zaburzonej relacji z jedzeniem. Lęk przed oceną naszych wyborów żywieniowych, poczucie utraty kontroli, napięcie związane z brakiem przewidywalnych okoliczności wskazuje, że nasza relacja z jedzeniem przestała być elastyczna i dawać przyjemność.
Kiedy szukać pomocy?
Jeśli powyższe opisy charakteryzują Twoją relację z jedzeniem i czujesz, że jedzenie zaczyna przejmować kontrolę nad Twoim życiem, warto skonsultować się ze specjalistą. Dietetyk, psychodietetyk lub psychoterapeuta mogą pomóc Ci w zrozumieniu przyczyn problematycznej relacji z jedzeniem i wprowadzeniu zdrowszych nawyków. Pamiętaj, że relacja z jedzeniem powinna opierać się na równowadze, przyjemności i trosce o własne ciało, a nie na strachu i restrykcjach.
